Hargeysa(Geeska):-Wasiirkii hore ee hawlaha guud iyo guryeyta xukuumadii Daahir Riyaale, sida oo kalena ka tirsan xisbiga mucaaradka ah ee Waddani Siyaasi Siciid Sulub Maxamed, ayaa si adag uga hadlay iib la sheegay in Dekada magaalada Barbera laga iibinaayo shirkad dib-u-dhis iyo casriyeyn ku samaynaysa, waxaana uu sheegay in aanay marnaba suurto gal ahayn in dekada Barbera laga iibiyo dad shisheeye ah maadaama ay tahay isha dhaqaale ee qaranka Somaliland uu eeganaayo, isaga oo sida oo kalena ka hadlay qisaastii dhawaan xukuumadu ku samaysay Lix ka mid ah dad ku eedaysnaa in ay hore dilal u gaysteen, isaga oo sida oo kalena ka hadlay dhawaaqa midawga Yurub ee la xidhiidha qisaasta, arrimo khuseeya doorashooyinka iyo dalka Somaliya.
Siyaasi Siciid Sulub Maxamed, ayaa hadalkan ka sheegay waraysi gaar ah oo uu siiyey wargeyska Geeska Afrika, waxaana uu ugu horeyn sheegay in wakhti xaadirkan aanay macquul ahayn in xukuumada hada jirta ay samayso wax iib ah oo khuseeya hantida dadweynaha maadaama muddo xileedkii xukuumada Siilaanyo uu hada gabaabsi yahay, waxaana uu sida oo kale carabka ku dhuftay in dekada Barbera ay tahay isha dhaqaale ee qarankani haysto, sidaas awgeedna aanay macquul ahayn in laga iibiyo dad Ajanabi ah.
"Arrinta dekadu sida ay aniga iigu muuqato waxa weeyaan arrin xasaasi ah, qaranka Somaliland-na dekada Barberi waxaa ay ugu jirtaa hadaanay qarankaba wada ahayn qayb ayaa ay ka tahay, markaa arrin hawl yar maaha arrin lagu deg degana maaha, maadaama aynu maanta ictiraaf raadinayno oo dadkeenii iyo dalkeenii urursanayno oo nabad galyo la wado, in si fudud oo u eeg in dhaqaale uun la raadinaayo, loo galo arrinta maanta maaha, waa in aad looga fekero, oo aad looga baaraan dego ayey u baahan tahay dekadaa ay xukuumadu leedahay waxaan ku wareejinaynaa cid kale dee dekad xor ahba maaha oo dusha ayaa la innaga haystaa oo shalayba waa kii Xasan Sheekh Maxamuud uu lahaa waxaa aanu u fasaxnay quwadaha Ajanabigu in ay isticmaalaan, bal horta inta aynaan dekada xaraashin ama aynaan iib u doonin ama aynaan wareejinin aynu hubsano oo ama aynu ka baraan degno innaga iyo dekedaanaba waa la sheeganayaayee sidaynu u xoroobi lahayn, arrinta waxaan u arkaa in laga fiirsado oo dhaqaale qudha aan loo galin, waxaan kale oo dekadan maanta dhisan leeyahay ama nidaamkan maanta jira, waxaad u taag heli waydeen warshadii shamiitada ahayd, waad waydeen cid inoo maal galisa, kuna heshiisiin kari waydeen dadka dhaqaalah haysta ee reer Somaliland dekaduna arrinta waa ay ka hawl badan tahay oo waa ay ka dhib badnaanaysaa, marka waxaan leeyahay arrinta dawladu dib ha uga fadhiisato, waliba maanta waxaa aynu ku jirnaa oo aynu galnay sanad doorasho, markii haddii xili doorasho la galayna maaha in waxyaabaha hantida waaweyn ah iyo arrimaha muhiimka ah ee heshiisyada ah aan la gali karin.".Ayuu yidhi Siciid Sulub Maxamed.
Md.Siciid Sulub Maxamed, oo waxaa uu sida oo kale uu soo dhaweeyey qisaastii dhawaan ay xukuumada Siilaanyo ku fulisay qaar ka mid ah gacan ku dhiig layaal hore u gaystay dilal kala duwan, waxaana uu carabka ku dhuftay in go'aankaas xukuumadu ay gaadhay uu ahaa mid ay ku dhowrayso kuna illaalinayso diinteena suuban iyo sida oo kale sida ay dhigayaan shuruucda iyo dastuurka qaranka Somaliland. "Arrintaasi arrin la filaayey ayey ahayd in qofkii qof dila ee si badheedh ah u dila la dilo, waxa weeyaan diinteena islaamka iyo shareecadeena ayaa inna faraysay, dhaqankeenii hor ee soo jireenka ahaa ayey ahayd, wax bani Aadamka iyo dadku ay ku kala badbaadaan weyaan, wax cid loo daba fadhiisanaayo oo arrintaasi Gaal iyo Islaam-ba wax laga waydiinaayo maaha, waxaa marka horeba khalad ahayd in ay isku gaadhaan maxaabiis dad laysay oo si badheedh ah u laysay oo boqolaal gaadhaysa in ay jeelasheena ay isku gaadhaan, in uu dilkii hawl yaraado in ninkii ay noloshu ku adkaato ama ay cid isqabtaanba uu yidhaahdo walaahi inta aan ku dilo ayaan arbeerkada iskatagi doona, waxaa ay noqota wax sahlaysa dilkii Somaliland gudaheedu in uu fududaado, markaa arrintaas anigu waxaan u arkaayey arrin sax ah, oo dariiqii saxda ahaa loo qaaday oo distoorkeenii iyo shuruucdii dalka u taalay la fuliyey iyo shareecadeenii Islaamka ahayd la fuliyey, oo dhaqankeenii ahaa ninka nin dila ehelkiisa gacanta loo galiyo oo ama ay saamaxaan, mag ka qaataan amba dilaan tii inoo ahayd in la fuliyey.".Ayuu yidhi Siciid Sulub.
Siciid Sulub oo sida oo kale hadalkiisa sii wata, ayaa waxaa uu ganafka ku dhuftay, dhawaq ka soo yeedhay Midawga Yurub oo ka soo horjeeday qisaasta ay dhawaan xukuumadu ku fulisay dilka Lix ka mid ah dad ku eedaysan in ay hore dilal u gaysteen. "Qoladan Ajanabiga ah ee ka hadlaysay ee Midawga Yurub e warbaahinta ka hadlaysay, waxa weeyaan nimankaasi gudcur ayaa ay gudaysay waxa weeyaan waxa ay tahay in ay fara galiyeen shuruucdii iyo arrimihii hoose ee dalkan u yaalay, sababta ku kaliftayna garan maayo, iyaga waxaan odhan lahaa arrintaas aadbaad ugu qaldan tihiin, dawlado waaweyn oo isu tagayna waad tihiinee dee in aad ogaataan horta shuruucdayada, diintayada aanu haysano iyo distoorkayaga waxa ku qoran ayaa fiicnayd, haddiiba ay cidi wax been ah u sheegtay ama heshiis jiro oo la yidhi cida cid si badheedh ah u disha la dili maayo, cidaasi-na been ayaa ay u sheegtay, dawladana in ay arrintaas daacad ka tahay iyo kale waxaa la ogaan doona Lixdaa nin ka bacdi haddii ay dilalka kale ay fuliso oo dadka badan ee dilal sugayasha ah haday fuliso dariiqii saxda ahaa ayey martay, haddii kalena cidhiidhi uu dadku saaray ayuunbay ahayd oo heshiis kale ayaa jira heshiiskaasina ma shaqayn doono, oo in aan qofkan wax dilay la qisaasin ma shaqayn doonto.".
Wasiirkii hore ee hawlaha guud iyo guryeynta, oo sida oo kale hadalkiisa sii wata, ayaa waxaa uu ka hadlay dib u dhaca ku yimi arrimaha doorashooyinka Somaliland."Runtii wakhtigii waa inagu cidhiidhi oo hada bishii April ayeynu ku jirnaa oo May ayaa inoo hadhay, haddii wax waliba sidoodii saxda ahaa ay wax u socon lahaayeena bisha May waxaa ay noqon lahayd bishii Olalaha, xukuumada oo aan ku talo galin markay xukunka la wareegtay 2010kii in ay doorasho qabato oo ay ku talo gasho markii horeba ay korodhsato ayaa halkaas soo gaadhsiisay, xisbiyada mucaaradka ah iyo madashu waa kuwii ka tashaday arrintaas ee yidhi haddii aan doorasho suurto galayn talo ha la iskugu yimaado bisha April, bisha April-na waa tan aynu ku jirno ee dabo yaaqada ah, waxaana aan u akraa haddii ay xukuumadu diiday in mucaarad iyo muxaafad-ba laga wada tashado iyo cidii kale ee ay khusaysaba doorashadu, haddii kale dee Fowdo ayaa uun imanaysa, waxaa imanaysa amar ku taaglayn iyo fowdo ay xukuumadu bilowday taas-na Soomaalidu waxaa ay tidhaahda la wada-hadlaaba la heshii, haddii ay hadalkeedii diiday, waxaan umalaynayaa uun in muraadkeedii uu yahay in ay dalkan qas iyo dhibaato ay u horseedo, taasina wax aynu imika u baahanahay may ahayn, xukuumaduna inta aanay bishani dhamaanin, waa in ay wada-hadalkii furtaa, axsaabta mucaaradka ah iyo muxaafadba oo sida la yeelayo iyo halka aynu uga guurayno halkaas marka ay mudada dawladani dhamaato meesha aynu halkaas uga guuraynaa waa in ay noqotaa meel la isla ogal yahay, haddii kale waxaa imanaysa wax aynaan isla ogalayn taasina fowdo ayaa ay innagu keenaysaa, kalsooni darro iyo xasilooni darro intaba.".
Siciid Sulub Maxamed oo sida oo kale ka hadlaya kulan dhawaan madaxtooyada Puntland ku dhex maray raysal wasaaraha Somaliya iyo madaxweynaha Puntland oo lagu soo hadal qaaday hadalo lid ku ah qaranka Somaliland, waxaana uu yidhi: "Horta nin raysal wasaaraha loo doortay ee inna Cabdirashiid markii hore waan u hanweynaa, oo aabihii oo Shanta Somaliyeed taariikh ku leh in uu nin u eeg noqdo ayaan ka filaayey oo siduu u dhaqmi jiray u dhaqma, laakiin imika, waxaa uu noqday nin qabiil ah, maalintii dhawayd ee uu garoowe yimina isaga iyo madaxweynaha maamul gobaleedka Garoowe, waxaa ay ka wada-hadleen ama ay muujiyeen cadaawad Somaliland ah, waxaana ay ahayd in ay ka xishoodaan maadaama oo ay yihiin laba nin oo isku reer ah, Somaliland-na iyo Puntland ay jaar yihiin in ay ka xishoodaan faragalinta arrimaha Somaliland iyo cadaawada ay abuurayaan ee ay soo celinayaan deegaamadan. islamaraana waxaa muuqata wada-hadaladii aan macnaha lahayn ee dawladan Somaliland ka ogalaatay Koonfurta in ay wada-hadalaasi ma-dhalayska ah ay muddo wadaan oo ay istaageen maadaama ay burburiyeen iyagu qoladaas reer Koonfureedka ahi in ay imikana ay bilaabeen cadaawad, oo Somaliland sidii ay maanta xasilooni darro ay uga abuuri lahaayeen siday beel beel uga dhigi lahaayeen siday dhaqaale ugu bixin lahaayeen wakhtina ay ugu lumin lahaayeen Somaliland in ay xasilooni darro ka abuuranto, oo dadkeeda iska horkeenaan, taasina waxaa ay noqon doonta mid aayo xumi keenta cida ay u sii darnaan doontana haddii qalalaase yimaado Waqoooyi iyo Koonfur ahi cida ay u sii darnaan doonta waa jaarka, qolada Puntland waxa aan leeyahay wax Allaale iyo wax faa'ido ah oo ay idiin keenaysaa ma jirto, xataa ta idiin dhalolaysa ee idin leh Somaliland iyo Somaliya waa in ay midoobaan isagana wax faa'ido ah oo ugu jiraa ma jiraan, oo sidan aad hada tihiin ayaa ay idiin ku badinaysaa oo illaa iyo Kismaayo iyo NFD illaa Kilalka ayaad isku xidhateen.".Ayuu yidhi Siciid Sulub Maxamed. Wasiirkii hore ee wasaarada hawlaha guud iyo guryeynta Somaliland ee xukuumadii Daahir Riyaale Md.Siciid Sulub Maxamed, ayaa ugu danbeyntii waxaa uu hambalyo u diray bahda wargyska Geeska Afrika iyo akhristiyaashiisa xuska Sanad guurada Sagaalaad ee ka soo wareegtay maalintii la aas aasay wargeyska Geeska Afrika, waxaana uu sheegay in mudadii uu yaqaanay wargeyska Geeska Afrika uu ku bartay warar dhex-dhexaadnimo ah oo si waafaqsan iyo anshaxa iyo dhaqanka saxaafadaba ay wararkooda ugu soo tebiyaan, isaga oo sida oo kalena ku dhiiri galiyey in heerka ay maanta gaadheen ay hore uga sii socdaan. "Wargeyskaasi waa wargeys illaa maalintii uu bilaabmay si qumaati ah u shaqaynaayey oo marnaba aan istaagin, waana aan hambalyeynayaa shaqaalihiisa, iyo dadkii wargeyskaas dhidibada u dhigay iyo mulkiilayaashiisaba waan hambalyeynayaa, waxaana aan leeyahay maanta mawqifka aan arko muddooyinkan danbe oo dhan waa wargeyska qudha ee aan odhan karo waa lagu kalsoonaan karaa oo maalinka maanta ah warka waxaa uu u tabiyaa si dhex-dhexaadnimo ah oo mucaarad iyo muxaafadba ah, cidna gaar uguma xagliyo, cidna wax gaar ah oo uu leeyahay uguma fuliyo, kalsoonida aan anigu u doortayba in aan waraysigan ku siiyo oo wariyeyaal kale iyo dad kale oo warbaahinta ah oo wax i wayd waydiiyaa waa ay jiraan oo in aan warkayga ku aamino waa sababtaas, aadna waan u hambalyeynayaa, waxaana aan ku guubaabinayaa in aanay ka soo tanaasulin dhex-dhexaadnimadaas iyo kalsoonida ay naftooda ku qabaan.".Ayuu yidhi Siciid Sulub Maxamed.
